Atelier Bouts | Triptiek met de Kruisafneming - Macrofotografie

De ‘Triptiek met de Kruisafneming’ is een van de grootste werken die Dieric Bouts in zijn leven gemaakt heeft.

De studie van een schilderij als dit begint altijd met het blote oog of met een loep. Daar heb je natuurlijk ongelimiteerde toegang tot het werk voor nodig. In de praktijk is dat voor heel weinig mensen weggelegd. Maar gelukkig is er de macrofotografie: met een honderd-megapixelcamera maken we zeer gedetailleerde foto’s van het werk. Die plakken we aan elkaar tot een mozaïekbeeld van ultrahoge resolutie. Je kan er tot de fijnste details op inzoomen.

Onderzoek met het blote oog én macrofotografie hebben ons veel geleerd over de ‘Triptiek met de Kruisafneming’. De kennis die we vergaard hebben dankzij macrofotografie zal goed van pas komen bij de restauratie. Daar begint het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium na deze tentoonstelling mee.

Vooral het centrale paneel is in slechte staat. Het heeft veel lacunes – plekken waar de originele verf verdwenen is. Latere restaurateurs hebben die overschilderd, maar hier en daar blijken ze ook over originele verflagen heen te hebben geschilderd. Bovendien veroudert de verf die zij gebruikten anders dan de verf van Bouts. Dat zie je bijvoorbeeld in de stenen boog op het centrale paneel: de bruine vlekken hadden oorspronkelijk dezelfde kleur als de originele verflaag.

Al de overschilderingen zullen worden weggehaald, zodat de originele verflaag van Bouts weer zichtbaar wordt. De lacunes worden opnieuw ingeschilderd, maar deze keer met reversibele verf, die dus makkelijk weer te verwijderen is.

De zijpanelen zijn in betere staat dan het centrale paneel, maar toch zijn zij ook aan restauratie toe. Vooral dan om de vergeelde, niet-originele vernislagen weg te halen. Die zijn in de loop der jaren zo vuil geworden dat ze de kleuren van Bouts dof en bruinig maken. De laatste stap van de restauratie is het aanbrengen van een nieuwe vernislaag. Die zal het schilderij even goed beschermen tegen vuil en zal makkelijk weer te verwijderen zijn. Door de nieuwe vernis zullen de kleuren weer schitteren. Vergelijk dit werk maar eens met de recent gerestaureerde ‘Marteling van de heilige Erasmus’ elders in deze zaal.